L4 na wypowiedzeniu: Czy można iść na zwolnienie? [ZASADY]

Okres wypowiedzenia to czas, który często wiąże się ze stresem i niepewnością. Wiele osób zastanawia się, czy w tym trudnym okresie można skorzystać ze zwolnienia lekarskiego i jakie są tego konsekwencje. Czy L4 przedłuża okres wypowiedzenia? Jakie świadczenia przysługują pracownikowi na zwolnieniu? W tym artykule znajdziesz kompleksowe informacje na temat praw pracownika przebywającego na L4 podczas wypowiedzenia umowy o pracę.

Czy można iść na L4 w trakcie wypowiedzenia?

Tak, pracownik ma pełne prawo do korzystania ze zwolnienia lekarskiego podczas okresu wypowiedzenia. Kodeks pracy nie wprowadza żadnych ograniczeń w tym zakresie [1]. Jeśli faktycznie jesteś chory i lekarz stwierdzi niezdolność do pracy, możesz otrzymać L4 niezależnie od tego, czy jesteś w trakcie wypowiedzenia czy nie.

Warto podkreślić, że w okresie wypowiedzenia zachowujesz wszystkie prawa wynikające ze stosunku pracy. Oznacza to, że pracodawca musi respektować Twoje zwolnienie lekarskie i nie może kwestionować jego zasadności (choć może zlecić jego kontrolę).

Co więcej, art. 41 Kodeksu pracy zapewnia dodatkową ochronę pracownikom przebywającym na zwolnieniu lekarskim. Pracodawca nie może wręczyć wypowiedzenia osobie, która aktualnie przebywa na L4. Wyjątkiem są sytuacje ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy [2].

Czy L4 wydłuża okres wypowiedzenia?

Jednym z najczęstszych mitów jest przekonanie, że zwolnienie lekarskie automatycznie wydłuża okres wypowiedzenia. To nieprawda – L4 nie ma wpływu na długość okresu wypowiedzenia. Umowa o pracę zakończy się dokładnie w tym samym terminie, który został pierwotnie ustalony, bez względu na to, czy pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim, czy nie [3].

Okres wypowiedzenia to czas biegnący od momentu złożenia wypowiedzenia do dnia ustania stosunku pracy. Jego długość zależy od rodzaju umowy i stażu pracy u danego pracodawcy:

• 2 tygodnie – przy zatrudnieniu krótszym niż 6 miesięcy
• 1 miesiąc – przy zatrudnieniu od 6 miesięcy do 3 lat
• 3 miesiące – przy zatrudnieniu powyżej 3 lat

Nawet jeśli przez cały okres wypowiedzenia przebywasz na zwolnieniu lekarskim, stosunek pracy ustanie w pierwotnie ustalonym terminie. Sąd Najwyższy wielokrotnie potwierdzał tę interpretację w swoich orzeczeniach [4].

Jak długo można przebywać na L4 podczas wypowiedzenia?

Nie ma specjalnych ograniczeń dotyczących długości zwolnienia lekarskiego w okresie wypowiedzenia. Obowiązują te same zasady, co w przypadku standardowego zatrudnienia. Maksymalny okres pobierania zasiłku chorobowego wynosi:

• 182 dni – w przypadku standardowej choroby
• 270 dni – w przypadku gruźlicy lub choroby przypadającej w czasie ciąży

Jeśli okres wypowiedzenia jest krótszy niż czas Twojego zwolnienia lekarskiego, umowa i tak zakończy się po upływie okresu wypowiedzenia. Jednak nadal będziesz miał prawo do zasiłku chorobowego na zasadach, które omówimy w dalszej części artykułu [5].

Jakie świadczenia przysługują podczas L4 na wypowiedzeniu?

Podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim w okresie wypowiedzenia przysługują Ci takie same świadczenia, jak w przypadku standardowego zatrudnienia. System wypłacania świadczeń opiera się na dwóch głównych filarach: wynagrodzeniu chorobowym od pracodawcy oraz zasiłku chorobowym z ZUS [6].

Wynagrodzenie chorobowe

W pierwszej kolejności otrzymujesz wynagrodzenie chorobowe wypłacane przez pracodawcę. Jego długość zależy od Twojego wieku:

• Dla pracowników do 50. roku życia – pierwsze 33 dni w roku kalendarzowym
• Dla pracowników powyżej 50. roku życia – pierwsze 14 dni w roku kalendarzowym

Wynagrodzenie chorobowe wynosi 80% podstawy wymiaru, chyba że wewnętrzne przepisy pracodawcy przewidują wyższy procent. W przypadku wypadku w drodze do pracy lub choroby w czasie ciąży może to być nawet 100% [7].

Zasiłek chorobowy

Po wykorzystaniu okresu wynagrodzenia chorobowego, przysługuje Ci zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS. Standardowa wysokość zasiłku to również 80% podstawy wymiaru, z wyjątkami jak powyżej.

Nawet jeśli stosunek pracy ustanie w trakcie Twojego zwolnienia lekarskiego, nadal masz prawo do zasiłku chorobowego, ale na nieco innych zasadach, które omówimy w dalszej części artykułu [8].

Zasiłek chorobowy po zakończeniu stosunku pracy

Co się dzieje, jeśli Twoje zwolnienie lekarskie trwa dłużej niż okres wypowiedzenia? Czy po zakończeniu stosunku pracy nadal przysługuje Ci zasiłek chorobowy? Odpowiedź brzmi: tak, ale pod pewnymi warunkami [9].

Aby otrzymać zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia, muszą zostać spełnione następujące warunki:

• Niezdolność do pracy musi trwać nieprzerwanie przez minimum 30 dni
• Choroba musi rozpocząć się:
• nie później niż 14 dni od ustania zatrudnienia (w standardowych przypadkach)
• nie później niż 3 miesiące od ustania zatrudnienia (w przypadku chorób zakaźnych o dłuższym okresie wylęgania)

Po spełnieniu tych warunków możesz otrzymywać zasiłek chorobowy maksymalnie przez 91 dni po zakończeniu stosunku pracy. Jest to okres znacznie krótszy niż standardowy okres zasiłkowy (182 dni) [10].

Warto pamiętać, że nawet jednodniowa przerwa w zwolnieniu lekarskim może spowodować utratę prawa do dalszych świadczeń po ustaniu zatrudnienia. Dlatego tak ważne jest zachowanie ciągłości zwolnień lekarskich, jeśli Twój stan zdrowia tego wymaga.

L4 a urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia

Relacja między zwolnieniem lekarskim a urlopem wypoczynkowym w okresie wypowiedzenia jest dość złożona. Zgodnie z art. 167(1) Kodeksu pracy, pracodawca może zobowiązać pracownika do wykorzystania przysługującego mu urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia [11].

Jednak co się dzieje, jeśli w trakcie zaplanowanego urlopu zachorujesz i otrzymasz zwolnienie lekarskie? W takiej sytuacji:

• Urlop zostaje przerwany na czas trwania zwolnienia lekarskiego
• Niewykorzystane dni urlopowe nie przepadają
• Jeśli nie zdążysz wykorzystać pozostałego urlopu przed końcem okresu wypowiedzenia, pracodawca musi wypłacić Ci ekwiwalent pieniężny

Warto pamiętać, że pracodawca nie może zmusić Cię do wykorzystania urlopu w czasie choroby – byłoby to działanie niezgodne z prawem. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop powinien zostać rozliczony wraz z ostatnim wynagrodzeniem [12].

Kontrola zwolnienia lekarskiego podczas wypowiedzenia

Zarówno pracodawca, jak i ZUS mają prawo do kontroli zasadności i prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego, nawet w okresie wypowiedzenia. Jest to szczególnie istotne, ponieważ niektórzy pracownicy mogą być kuszeni, aby wykorzystać L4 niezgodnie z jego przeznaczeniem [13].

Kontrola może przybierać różne formy:

• Wizyta kontrolna w miejscu zamieszkania pracownika
• Wezwanie na badanie przez lekarza orzecznika ZUS
• Sprawdzenie, czy pracownik nie wykonuje w tym czasie innej pracy zarobkowej
• Weryfikacja, czy wykorzystanie zwolnienia jest zgodne z zaleceniami lekarskimi

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości konsekwencje mogą być poważne:

• Utrata prawa do świadczeń chorobowych
• Konieczność zwrotu nienależnie pobranych świadczeń
• W skrajnych przypadkach rozwiązanie umowy w trybie dyscyplinarnym

Dlatego tak ważne jest, aby zwolnienie lekarskie wykorzystywać zgodnie z jego przeznaczeniem – na leczenie i rekonwalescencję [14].

Szczególne przypadki L4 na wypowiedzeniu

L4 a ochrona przed wypowiedzeniem

Jak już wspomnieliśmy, zgodnie z art. 41 Kodeksu pracy, pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim jest chroniony przed wypowiedzeniem umowy. Pracodawca nie może wręczyć wypowiedzenia osobie, która aktualnie przebywa na L4, chyba że jest w trakcie ogłaszania upadłości lub likwidacji firmy [15].

Warto jednak pamiętać, że ochrona ta działa jednostronnie – sam pracownik może złożyć wypowiedzenie, kiedy jest na zwolnieniu lekarskim.

Zwolnienie lekarskie w ciąży podczas wypowiedzenia

Szczególnym przypadkiem jest zwolnienie lekarskie związane z ciążą w okresie wypowiedzenia. W takiej sytuacji pracownica ma prawo do:

• Zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru
• Wydłużonego okresu zasiłkowego – do 270 dni

Dodatkowo, kobiety w ciąży objęte są szczególną ochroną przed wypowiedzeniem, niezależnie od tego, czy przebywają na zwolnieniu lekarskim czy nie [16].

L4 po wypadku przy pracy

Jeśli zwolnienie lekarskie jest skutkiem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, pracownikowi przysługuje:

• Zasiłek chorobowy w wysokości 100% podstawy wymiaru
• Możliwość ubiegania się o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy

Te uprawnienia pozostają w mocy również w okresie wypowiedzenia [17].

Jak prawidłowo uzyskać L4 podczas wypowiedzenia?

Proces uzyskiwania zwolnienia lekarskiego podczas okresu wypowiedzenia nie różni się od standardowej procedury. Oto najważniejsze kroki:

Wizyta u lekarza

Możesz skorzystać z tradycyjnej wizyty lub teleporady. Lekarz musi ocenić Twój rzeczywisty stan zdrowia i stwierdzić niezdolność do pracy. Warto poinformować lekarza, że jesteś w okresie wypowiedzenia, choć nie ma to wpływu na samo wystawienie zwolnienia [18].

Dokumentacja

Obecnie większość zwolnień lekarskich wystawiana jest w formie elektronicznej (e-ZLA). Takie zwolnienie jest automatycznie przekazywane do pracodawcy i ZUS. Warto jednak zachować numer zwolnienia dla własnej dokumentacji.

W rzadkich przypadkach, gdy zwolnienie wystawiane jest w formie papierowej, należy dostarczyć je pracodawcy w ciągu 7 dni [19].

Obowiązki podczas L4

Podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim masz obowiązek:

• Przestrzegać zaleceń lekarskich
• Przebywać pod wskazanym adresem (chyba że lekarz wyraźnie zezwolił na wyjścia)
• Wykorzystywać zwolnienie zgodnie z jego przeznaczeniem
• Niezwłocznie informować o zmianie adresu pobytu

Te same zasady obowiązują zarówno w standardowym zatrudnieniu, jak i w okresie wypowiedzenia [20].

Świadczenia podczas L4 na wypowiedzeniu – podsumowanie

Podstawy prawne dotyczące L4 na wypowiedzeniu

Kwestie związane ze zwolnieniem lekarskim w okresie wypowiedzenia regulują następujące akty prawne:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 z późn. zm.) – szczególnie art. 41 dotyczący ochrony pracownika na L4 przed wypowiedzeniem oraz art. 53 określający warunki rozwiązania umowy z pracownikiem długotrwale niezdolnym do pracy
• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636 z późn. zm.) – regulująca zasady przyznawania i wypłacania zasiłków chorobowych
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. 1996 nr 60 poz. 281 z późn. zm.) – określające zasady dostarczania zwolnień lekarskich

Interpretacja tych przepisów jest dodatkowo wspierana przez bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego, które konsekwentnie potwierdza, że zwolnienie lekarskie nie wydłuża okresu wypowiedzenia.

Podsumowanie – L4 na wypowiedzeniu

Zwolnienie lekarskie podczas okresu wypowiedzenia to sytuacja, która wymaga szczególnej uwagi i znajomości swoich praw. Najważniejsze punkty do zapamiętania:

Pamiętaj, że zwolnienie lekarskie powinno być wykorzystywane zgodnie z jego przeznaczeniem – na leczenie i rekonwalescencję. Nadużywanie tego prawa może prowadzić do poważnych konsekwencji, zarówno finansowych, jak i prawnych.

W razie wątpliwości dotyczących Twojej indywidualnej sytuacji, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy lub z Państwową Inspekcją Pracy, która udziela bezpłatnych porad prawnych.

Źródła:

1. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19740240141 (Kodeks pracy – art. 41)
2. https://www.pip.gov.pl/pl/porady-prawne/stosunek-pracy/rozwiazanie-stosunku-pracy/wypowiedzenie-umowy-o-prace/6493,czy-pracodawca-moze-zwolnic-pracownika-na-l4-.html
3. https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-chorobowy/okres-zasilkowy
4. https://sip.lex.pl/orzeczenia-i-pisma-urzedowe/orzeczenia-sadow/ii-pk-123-21-wyrok-sadu-najwyzszego-523384099
5. https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-chorobowy/okres-zasilkowy
6. https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-chorobowy/wysokosc
7. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19990600636 (Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa)
8. https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-chorobowy/zasilek-po-ustaniu-tytulu-ubezpieczenia
9. https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-chorobowy/zasilek-po-ustaniu-tytulu-ubezpieczenia
10. https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-chorobowy/okres-zasilkowy
11. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19740240141 (Kodeks pracy – art. 167(1))
12. https://www.pip.gov.pl/pl/porady-prawne/urlopy-wypoczynkowe/6514,ekwiwalent-za-niewykorzystany-urlop.html
13. https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/kontrola-prawidlowosci-wykorzystywania-zwolnien-lekarskich
14. https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/kontrola-prawidlowosci-wykorzystywania-zwolnien-lekarskich
15. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19740240141 (Kodeks pracy – art. 41)
16. https://www.pip.gov.pl/pl/porady-prawne/stosunek-pracy/uprawnienia-rodzicielskie/6482,ochrona-kobiet-w-ciazy-przed-wypowiedzeniem-umowy-o-prace.html
17. https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-chorobowy/wysokosc
18. https://www.zus.pl/ezla/informacje-ogolne
19. https://www.zus.pl/ezla/informacje-ogolne
20. https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/kontrola-prawidlowosci-wykorzystywania-zwolnien-lekarskich